فروشگاه
سبد خرید شما
هر کار می‌کنم وزنم کم نمی‌شود، چرا؟
13 مهر 1402
گاهی کم کردن وزن به نظر غیرممکن می‌رسد.
امکان دارد حواستان به کالری و کربوهیدرات‌ها باشد، به حد کافی پروتئین بخورید، منظم ورزش کنید و همه‌ی کارهای دیگری که به کاهش وزن کمک می‌کنند انجام دهید، ولی عدد ترازو تکان نمی‌خورد.
در واقع این مشکل بسیار متداولی است و می‌تواند حسابی آزاردهنده باشد.
این مطلب را بخوانید تا بدانید چرا رسیدن به وزن دلخواه می‌تواند این قدر دشوار باشد، یا این که اصلاً همین طور باید به تلاش کردن ادامه بدهید یا نه.
این مقاله خطاب به زنان است ولی بیشتر اصولی که این جا مطرح شده است درباره‌ی همگان صدق می‌کند.
کاهش وزن صنعتی میلیون دلاری است
کم کردن وزن کسب‌وکاری عظیم در سطح جهانی است.
به طور تخمینی برنامه‌ها و محصولاتی که مختص کاهش وزن تولید می‌شوند، فقط در ایالات متحده و اروپا بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار سود سالانه دارند.
برنامه‌هایی که از شما می‌خواهد غذایی خاص، مکمل و دیگر محصولات را بخرید، گران‌ترین‌های موارد بالا هستند.
با وجود این که «چربی‌سوزها» و دیگر قرص‌های رژیمی محبوب هستند ولی اغلب کنترل قانونی نشده‌اند و ممکن است به طور کل خطرناک باشند.
متأسفانه به نظر می‌رسد حتی کسانی که خیلی هم اضافه وزن ندارند حاضرند عواقب آسیب‌زای احتمالی قرص‌های رژیمی را به جان بخرند. پژوهشی روی بیش از ۱۶۰۰۰ بزرگسال کشف کرده است که حدود یک سوم کسانی که قرص‌های کاهش وزن مصرف کرده‌اند قبل از شروع مصرف حتی چاق نبوده‌اند.
معلوم است بسیاری از مردم زحمت و هزینه‌ی زیادی برای کاهش وزن می‌پردازند. حتی اگر به برنامه‌های کاهش وزن روی نیاورید یا قرص و محصول رژیمی نخرید، باز هم ممکن است بسیاری از اوقات فراغت و انرژی خودتان را وقف لاغرتر شدن بکنید.
خلاصه: صنعت کاهش وزن با تبدیل کردن تمایل مردم به لاغری –به هر قیمتی که باشد– سالانه میلیاردها دلار درآمد کسب می‌کند.
چرا بسیاری از زنان نمی‌توانند به وزن دلخواهشان برسند
بسیاری از زنان مقدار قابل توجهی پول، وقت و زحمت صرف می‌کنند تا وزن کم کنند. با این حال به نظر می‌آید بعضی از آن‌ها پیشرفت آن چنانی ندارند.
چندین عامل بر توانایی شما برای کم کردن وزن تأثیر می‌گذارد.
اوضاع سلامت
بیماری یا اختلالاتی به‌خصوص می‌تواند کاهش وزن را به شدت دشوار کند. از جمله:
- لیپیدما: گفته می‌شود حدود یک نفر از هر نه زن در جهان به این عارضه مبتلا هستند. این عارضه سبب می‌شود باسن و ران‌های یک زن چربی اضافه‌ای ذخیره کند که آب کردنش به شدت سخت است. اغلب سبب سهولت در کبود شدن و درد می‌شود.
- کم‌کاری تیروئید: سطح پایین هورمون تیروئید منجر به سوخت‌وساز کُند می‌شود و تلاش برای کاهش وزن را با مشکل رو به رو می‌کند.
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (تنبلی تخمدان): مشخصه‌ی این عارضه مقاومت در برابر انسولین و ذخیره‌ی چربی در ناحیه‌ی شکم به علت اختلالات هورمونی است. گفته می‌شود ۲۱ درصد زنان در سن باروری به این عارضه مبتلا هستند.
سابقه‌ی رژیم و کاهش وزن
اگر چندین بار در گذشته وزن کم کرده و باز به حالت قبل برگشته یا رژیم نامنظم گرفته باشید، احتمالاً بعد از آن هر اقدامی برای کاهش وزن برایتان سخت‌تر شده است.
در واقع زنی با سابقه‌ی طولانی رژیم‌های نامنظم در مقایسه با کسی که وزنش نسبتاً ثابت بوده، خیلی سخت‌تر وزن کم می‌کند.
تحقیقات نشان داده‌اند که این قضیه عمدتاً به خاطر تغییراتی است که در ذخیره‌ی چربی پس از دوره‌های محرومیت از کالری رخ می‌دهد.
اساساً وقتی بعد از دوره‌ای طولانی محرومیت از کالری بیشتر غذا می‌خورید، بدنتان چربی بیشتری ذخیره می‌کند تا در صورت کاهش دریافت کالری برای خودش ذخیره‌ای موجود داشته باشد.
به علاوه، یک پژوهش اخیر روی حیوانات نشان می‌دهد که رژیم نامنظم ممکن است سبب واکنش ایمنی در بافت‌های چربی شود که آب کردن چربی را سخت‌تر می‌کند. باکتری‌های روده هم می‌توانند ایفای نقش کنند. به نظر می‌آید که چرخه‌های پرتکرار کاهش و افزایش دوباره‌ی وزن ایجاد تغییراتی در باکتری‌های روده می‌کند که منجر به افزایش وزن در درازمدت می‌شود.
سن
افزایش سن چالش‌های بسیاری برای زنان دارد؛ از جمله‌ی آن‌ها سخت‌تر شدن کاهش وزن نسبت به همیشه است.
از این‌ها گذشته، زنانی که در گذشته هرگز سنگین‌وزن نبوده‌اند با افزایش سن برای حفظ وزن کنونیشان به سختی می‌افتند، حتی اگر رژیم غذایی سالمی داشته باشند.
بیشتر زنان طی فرآیند افزایش سن، به خاطر کاهش حجم عضله و فعالیت بدنی که نتیجه‌ی سوخت‌وساز کُندتر است، حدود ۵ تا ۱۵ پوند (۲.۳ تا ۶.۸ کیلوگرم) افزایش وزن دارند.
علاوه بر این، افزایش وزن طی یائسگی به خاطر تغییرات هورمونی بسیاری که رخ می‌دهد شدیداً شایع است. تلاش برای کاهش وزن حین و بعد از یائسگی می‌تواند واقعاً سخت باشد.
تأثیرات بارداری
متأسفانه امکان دارد استعداد شما در افزایش وزن اضافی وابسته به عواملی باشد که هیچ کنترلی روی آن‌ها ندارید.
یکی از این‌ها ژنتیک است، ولی دیگر عوامل کمتر شناخته‌شده شرایطی هستند که داخل رحم مادرتان با آن مواجه بودید.
این عوامل شامل رژیم غذایی مادر و مقدار وزنی است که حین بارداری اضافه کرده است. تحقیقات نشان داده است زنانی که حین بارداری وزن اضافه می‌کنند به احتمال بیشتری فرزندان درشتی به دنیا می‌آورند که طی کودکی یا بزرگسالی اضافه وزن خواهند داشت.
به علاوه، انتخاب‌های غذایی یک زن باردار ممکن است روی این مطلب که فرزندش در آینده مشکل اضافه وزن پیدا کند تأثیر بگذارد.
یک پژوهش اخیر روی حیوانات کشف کرده است موش‌هایی که حین بارداری رژیم غذایی «غربی» داشته‌اند، فرزندانی دنیا آورده‌اند که سوخت‌وسازی کُندتر داشته و چندین بار طی طول عمرشان چاق شده‌اند.
خلاصه: عوامل بسیاری می‌تواند بر توانایی شما برای کاهش وزن اثرگذار باشد؛ از جمله شرایط سلامت خاص، سابقه‌ی رژیم و کاهش وزن، تغییرات مربوط به سن و رژیم غذایی و تغییرات وزنی مادرتان حین بارداری.
سایزهای بدن «ایده‌آل» در طول تاریخ
با این که رژیم غذایی و عادات ورزشی شما در تعیین وزنتان نقش دارد ولی عمدتاً این ژن‌هایتان هستند که شکل و سایز اساسیتان را تعیین می‌کنند.
در واقع تحقیقات نشان داده است که هر دو عامل وزن و محل ذخیره‌ی چربی در بدن به شدت تحت تأثیر الگوی ژنتیکی منحصربه‌فرد شما است.
اقدام به کاهش چربی شکم هدفی ارزشمند و در راستای سلامت شما است. از طرفی هم اگر بدنتان را وادار کنید با سایز موردپسند عمومی وفق بگیرد، دارید خلاف طبیعت عمل می‌کنید و ممکن است زحماتتان در نهایت به یأس بدل شود.
در طول تاریخ انواع و سایزهای بدن مختلفی «ایده‌آل» به شمار آمده‌اند.
همین ۱۰۰ سال پیش کمی گوشتالو بودن مطلوب به شمار می‌آمد و صفتی زنانه تلقی می‌شد. حتی زنان لاغر تلاش می‌کردند وزن اضافه کنند و مطلوب‌تر شوند.
البته اضافه کردن وزن برای آدمی که طبیعتاً لاغر است به همان اندازه سخت است که کم کردن وزن برای آدمی که طبیعتاً درشت است.
طی دوره‌ی رنسانس هنرمند هلندی، پیتر پاول روبنز، به خاطر نقاشی‌های برهنه‌اش از زنان گوشتالو به شهرت رسید. او باور داشت آن زنان مظهر زیبایی هستند. تاکنون هم اصطلاح «روبنسک» (به معنی خواستنی و هوس‌انگیز) برای توصیف شخصی زیبا و گوشتالو استفاده می‌شود.
در دهه‌ی اول قرن ۱۹ نقاشان سبک امپرسیونیسم فرانسوی از جمله مونه، رنوار و سزان، زنان مد روزی را می‌کشیدند که زیبا به شمار می‌آمدند.
با نگریستن به این نقاشی‌ها به راحتی می‌بینید که بسیاری از این زنان خیلی درشت‌تر از مدل‌هایی هستند که امروزه روی صحنه می‌آیند.
بدون شک بدن زنانه‌ی «ایده‌آل» طی ۶۰ سال گذشته به طرز قابل توجهی از گِرد و نرم به لاغر و عضلانی تغییر کرده است.
البته زنان قدیمی زیر بمباران تصاویری اغلب دست‌نیافتنی از اینترنت و تلویزیون نبوده‌اند.
زنان امروزی با تعداد آزاردهنده‌ای تبلیغ برای برنامه‌ها و محصولاتی رو به رو هستند که به آن‌ها قول می‌دهد کمکشان کند به بدن «ایده‌آل» امروزی برسند.
خلاصه: در طول بسیاری از دوره‌های تاریخی، زنان درشت زنانه و جذاب به شمار می‌آمدند. ولی بدن «ایده‌آل» مدرن کوچک‌تر، لاغرتر و عضلانی‌تر است که ممکن است برای همه دست‌یافتنی نباشد.
دیدگاه‌های متفاوت فرهنگی درباره‌ی وزن
با این که مردم سراسر ایالات متحده و بیشتر اروپا بدنی لاغر را جذاب می‌دانند، مردم بخش‌های مختلف جهان شکلی گردتر و درشت‌تر را می‌پسندند.
در بسیاری از فرهنگ‌ها داشتن اندکی اضافه وزن مرتبط با باروری، مهربانی، شادی، سرزندگی و هماهنگی اجتماعی است.
جالب این جاست که ثروتمندترین کشورها لاغری را ارزش می‌دانند، در حالی که در کشورهایی با ثروت کمتر خلافش صدق می‌کند.
مثلاً محققانی که داده‌هایی از چندین جامعه‌ی غیرغربی را مطالعه کردند، گزارش داده‌اند که ۸۱ درصدشان زنانی تپل یا کمی چاق را ترجیح می‌دهند و ۹۰ درصدشان زنانی با باسن و ران‌های درشت را می‌پسندند.
البته حتی بین کشورهای توسعه‌یافته آن چه بدنی «بی‌نقص» شمار می‌آید هم گویا ارتباط زیادی با ترجیحات شخصی و منطقه‌ای دارد.
وقتی از ۱۸ طراح گرافیک از سراسر جهان خواسته شد بدن یک مدل دارای اضافه وزن را به بدنی «ایده‌آل» تغییر دهند، دامنه‌ی نتایج تا حدی غافلگیرکننده بود. نسخه‌های اصلاح‌شده شاخص‌های توده‌ی بدنی (BMI) متفاوتی از فقط ۱۷ در چین تا ۲۵.۵ در اسپانیا داشتند که برابر وزنی بین ۱۰۲ تا ۱۵۳ پوند (حدود ۴۶ تا ۶۹ کیلوگرم) برای یک زن ۱۶۵ سانتی‌متری بود.
به استثنای شاخص ۱۷ که کم‌وزن حساب می‌شود، این مطلب نشان می‌دهد صرف نظر از این که هر کدام چه قدر شبیه به آن چه اغلب «ایده‌آل» شمار می‌آید هستند، دامنه‌ی گسترده‌ای از سایزها و اشکال برای بدن، جذاب و دلخواه حساب می‌آیند.
خلاصه: بدن «ایده‌آل» از کشور به کشور بسیار متنوع است و اغلب تحت تأثیر ثروت جامعه و گوناگونی ساکنانش است.
اگر واقعاً باید وزن کم کنید
اگر سایزتان روی سلامتتان مؤثر است ادامه‌ی تلاش برای کاهش وزن فکر خوبی است.
چاقی به ویژه چاقی مفرط می‌تواند خطر بیماری و کاهش طول عمر به دنبال داشته باشد.
حتی می‌تواند زندگی هر روزه‌ی شما را به خاطر کاهش توانایی تحرکی، سطح پایین انرژی و سرزنش اجتماع دشوار کند.
تحقیقات نشان داده است که بهترین راه سرعت بخشیدن به کاهش وزن شامل خوردن پروتئین موقع صبحانه و اجتناب از کربوهیدرات‌های فرآوری‌شده به همراه دیگر ترفندهایی است که در این مقاله آمده است.
این هم تعدادی راهکار دیگر که ممکن است کمکتان کند کمی وزن کم کنید:
- گروه‌های حمایتی: ملحق شدن به یکی از این گروه‌ها می‌تواند به شما روحیه و انگیزه بدهد و مجبورتان کند پاسخگو باشید. علاوه بر گروه‌های عمومی آفلاین و آنلاین کاهش وزن در فیسبوک، می‌توانید محفل‌هایی برای لیپیدما و تنبلی تخمدان هم پیدا کنید.
- پیشرفت را تشخیص دهید، حتی اگر به کندی باشد: بدانید که احتمالاً به کندی وزن کم می‌کنید و با سرعت ثابتی کاهش وزن خواهید داشت. حتی کم کردن چند پوند در ماه هم دستاورد تحسین‌برانگیزی است.
- وقتی یک هدف کاهش وزن تعیین می‌کنید، واقع‌بین باشید: تقلا نکنید به وزن «ایده‌آل»تان برسید. ثابت شده حتی کم کردن ۵ درصد وزن بدنتان حساسیت انسولین را افزایش می‌دهد و کاهش بیش از آن منافع بیشتری هم دارد.
- پیروزی‌هایی که ترازو نشان نمی‌دهد را هم جشن بگیرید: تمرکز روی بهبود در تحرک، انرژی، مقادیر آزمایشگاهی و دیگر تغییرات مفید در سلامت حائز اهمیت است، به ویژه وقتی کاهش وزن به طرز دیوانه‌کننده‌ای کند پیش می‌رود.
با این که لحاظ کردن این ترفندها در زندگیتان نمی‌تواند تضمین کند وزن کم خواهید کرد ولی می‌تواند شانستان را بیشتر کند.
خلاصه: اگر چاق بودن روی سلامتی، تحرک و کیفیت زندگیتان اثر منفی دارد، اقدام به کاهش وزن فکر خوبی است. ملحق شدن به گروهی حمایتی، تعیین کردن اهداف واقع‌بینانه و جشن گرفتن پیشرفت‌هایتان مفید خواهد بود.
تمرکزتان را روی بهتر شدن وضع سلامت بگذارید، نه کاهش وزن
برای بسیاری از زنان کم کردن وزن بیشتر برای بهتر به نظر رسیدن است تا سلامتی. شاید شده باشد که مقداری وزن کم کرده باشید ولی نمی‌توانید «آن ۱۰ تا ۲۰ پوند آخر» را هم کم کنید.
یا شاید همیشه کمی درشت‌تر از بقیه بوده‌اید ولی تلاش کرده‌اید لاغرتر کنید تا اندازه‌ی لباسی با سایز کوچک‌تر شوید.
شما تنها کسی نیستید که حس می‌کنید رژیم و توصیه‌های اولیه‌ی کاهش وزن را امتحان کرده‌اید ولی علی‌رغم زحماتتان هنوز به نتیجه نرسیده‌اید.
اگر این طور است، شاید بهتر باشد تمرکزتان را روی سلامت، قدرت و سرزندگیتان بگذارید.
- روی تندرستی تمرکز کنید: تحقیقات درباره‌ی سلامت نشان داده است متناسب بودن از لاغر بودن مهم‌تر است. ورزش منظم هم می‌تواند منافع زیادی برایتان داشته باشد.
- با غذا رابطه‌ی بهتری برقرار کنید: به جای رژیم گرفتن روی انتخاب غذای مقوی، توجه به علائم گرسنگی و سیری و یادگیری غریزی خوردن کار کنید.
- نتایج رژیم‌های قبلیتان را در نظر بگیرید: یادتان باشد کم و اضافه کردن وزن اغلب موجب افزایش ذخیره‌ی چربی و اضافه وزن در درازمدت می‌شود.
تمرکز بر بهتر کردن اوضاع سلامتتان به عنوان هدف اولیه، به جز کاهش استرس و ناامیدی، حتی ممکن است منجر به کاهش وزن طبیعی در گذر زمان شود.
خلاصه: اگر می‌خواهید وزن کم کنید تا بهتر به نظر برسید ولی علی‌رغم همه‌ی کارهای «درستی» که می‌کنید به موفقیتی دست نیافته‌اید، شاید بهتر باشد به جایش تمرکزتان را روی چیز دیگری بگذارید. به جای تلاش برای رسیدن به وزنی مشخص، تلاش کنید تا حد امکان تندرست شوید.
یاد بگیرید بدنتان را دوست داشته و آن را بپذیرید
ایجاد حس قدردانی از بدنتان می‌تواند برای سلامت، شادی و دورنمای زندگیتان مفید باشد.
تحقیقات نشان می‌دهند اقدام‌های پرتکرار جهت کاهش وزن شاید منجر به افزایش وزن نشوند ولی ممکن است در خلق و خوی شما تغییر به وجود آورند و خطر رفتارهای ناسالم مثل زیاد خوردن را افزایش دهند.
از طرف دیگر شواهد نشان می‌دهند راضی بودن از وزن خود –بدون در نظر گرفتن سایزتان– ممکن است منجر به رفتارهای سالم و سلامت عمومیتان شود.
چند نصیحت برای یادگیری چگونگی دوست داشتن و پذیرش بدنتان:
- دیگر نگذارید اعداد شما را توصیف کنند: به جای گیر دادن به وزن، اندازه‌ها و سایز لباس، راجع به احساستان، این که چه کسی هستید و هدفتان در زندگی فکر کنید.
- از مقایسه‌ی خودتان با دیگران بپرهیزید: هرگز بدن خودتان را با مال کس دیگر مقایسه نکنید. شما منحصربه‌فرد هستید و ویژگی‌های عالی بسیاری دارید. روی بهترین بودنتان تمرکز کنید.
- ورزش کنید تا هم حس بهتری داشته باشید و هم بدنتان بهتر عمل کند: به جای ورزش دیوانه‌وار برای چربی‌سوزی، به خاطر حس خودتان فعالیت بدنی داشته باشید. شما لایق این هستید که حالا و تا سال‌های آینده حال خوبی داشته باشید.
بدانید که بعد از سال‌ها تلاش برای تغییر دادن بدنتان شاید کمی طول بکشد تا یاد بگیرید قدردان بدنتان باشید. فقط روزی یک بار یادتان باشد و بر حس مثبت تمرکز کنید.
خلاصه: به جای اولویت قرار دادن کاهش وزن یاد بگیرید بدنتان را دوست داشته و قدردانش باشید تا در طول زندگیتان سالم و بسیار توانمند بمانید.
سخن پایانی
در جامعه‌ی امروزی که لاغر بودن ارزش نهاده می‌شود، عدم توانایی کاهش در وزن می‌تواند عامل عذاب‌آوری برای زنان باشد.
البته درست است که کاهش وزن اضافه وقتی سلامت و تندرستیتان را به خطر می‌اندازد حائز اهمیت است.
اما تلاش برای دستیابی به سایزی غیرواقعی می‌تواند بیشتر مضر باشد تا مفید.
یاد بگیرید بدنتان را دوست داشته و قدردانش باشید، ورزش کنید و رفتار و سبکی از زندگی را در پیش بگیرید تا خودتان را تا حد ممکن سالم نگه داشته و از مقایسه‌ی خودتان با دیگران بپرهیزید.
این کار سلامت عمومی بدنتان، اعتماد به نفس و کیفیت زندگیتان را بهبود می‌بخشد.
دیدگاهتان را بنویسید